Dị ứng thực phẩm ở trẻ em luôn là một nỗi bận tâm khiến nhiều bậc phụ huynh cực kỳ lo lắng. Tuy nhiên, dường như vấn đề này vẫn chưa được chúng ta nhìn nhận đầy đủ và đúng cách. Dưới đây là tổng quan về tình trạng dị ứng thực phẩm thường gặp ở trẻ giúp cha mẹ có thêm hiểu biết cũng như bảo vệ con toàn diện, hiệu quả hơn.
Tại sao trẻ bị dị ứng thức ăn?
Khi cơ thể xảy ra tiếp xúc với một tác nhân tiềm ẩn nào đó, hệ thống miễn dịch sẽ ngay lập tức sản sinh ra các kháng thể nhằm tiêu diệt mối nguy hiểm mà nó vừa nhận diện. Thế nhưng, đôi khi quy trình này cũng gặp phải một sai sót hoặc nhầm lẫn nhất định. Nói cách khác, hệ miễn dịch có thể đánh giá sai về bản chất của một loại thức ăn và dán nhãn ‘gây hại/ nguy hiểm’ cho nó, dẫn đến những phản ứng mang tính ‘tấn công’ của kháng thể.
Dị ứng thức ăn nảy sinh do sự nhầm lẫn của hệ miễn dịch
Trong trường hợp bị dị ứng thức ăn, hệ miễn dịch của trẻ sẽ giải phóng một lượng đáng kể kháng thể Immunoglobulin E (viết tắt là IgE) . Kể từ đó trở về sau, bất cứ khi nào trẻ hấp thụ loại thực phẩm đã có tiền sử dị ứng nói trên, IgE sẽ nhanh chóng phản ứng tạo ra Histamine cùng một số hợp chất hóa học khác để phòng vệ cho cơ thể.
Những dấu hiệu thường gặp khi trẻ bị dị ứng thực phẩm
Nhìn chung, đa số những triệu chứng dị ứng thực phẩm thường xuất hiện trong vòng 2 giờ kể từ khi trẻ ăn phải thức ăn không phù hợp. Trong đó, các biểu hiện phổ biến nhất bao gồm:
- Nổi mẩn ngứa, mề đay hoặc phát ban
- Sưng đỏ vùng mặt, môi, cổ họng, lưỡi hoặc một số vị trí khác
- Cảm giác ngứa râm ran trong miệng
- Nghẹt mũi, khó thở, thở khò khè
- Buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau bụng
Trẻ bị nổi mề đay hoặc phát bản do dị ứng thực phẩm
Thông thường, nhiều trường hợp dị ứng thực phẩm có thể biến mất hoàn toàn sau vài ngày hoặc vài giờ mà không có bất cứ biến chứng nào. Tuy nhiên, các bậc cha mẹ chớ nên chủ quan vì tình trạng này cũng có thể dẫn đến hiện tượng sốc phản vệ đe dọa tính mạng của trẻ. Một số dấu hiệu báo động trẻ bị sốc phản vệ gồm:
- Khó thở do co thắt khí quản và sưng phù cổ họng
- Mạch đập nhẹ và nhanh hơn bình thường
- Huyết áp giảm nhanh
- Choáng váng, chóng mặt hoặc mất ý thức
Trên thực tế, độ nghiêm trọng cũng như diễn biến của dị ứng thực phẩm rất khó đoán trước. Bởi lẽ, tình trạng có thể đột ngột giảm nhẹ hoặc nghiêm trọng hơn bất cứ lúc nào. Chính vì vậy nên các bậc phụ huynh cần theo dõi con thật kỹ và sẵn sàng xử lý khi gặp phải tình huống nguy cấp.
Những loại thực phẩm hay gây dị ứng ở trẻ nhất
Theo các chuyên gia y tế, mặc dù bất kỳ loại thực phẩm nào cũng tiềm ẩn khả năng gây dị ứng cho trẻ song 8 loại thức ăn dưới đây được xem là có nguy cơ cao nhất. Thậm chí, sự xuất hiện của chúng có thể chiếm xấp xỉ 90% số ca dị ứng với đủ mức độ ở trẻ em. Cụ thể:
- Trứng gia cầm
- Sữa và các chế phẩm từ sữa
- Các loại hạt (đặc biệt là đậu phộng)
- Lớp động vật có vỏ/ loài giáp xác như cua, tôm, ốc
- Cá
- Đậu nành
- Lúa mì
- Hạt vừng (mè)
Trong số 8 tác nhân gây dị ứng phổ biến nêu trên thì đậu phộng, trứng và sữa chính là 3 ‘thủ phạm’ tiềm ẩn nhiều khả năng nhất. Tuy nhiên, các loại hạt, cá, hải sản và đậu phộng mới là nhóm nguyên nhân gây nên những phản ứng nguy hiểm nhất.
Trứng là một trong 3 loại thực phẩm dễ gây dị ứng ở trẻ nhất
Có thể chữa khỏi dị ứng thực phẩm ở trẻ không?
Hiện nay, vẫn chưa có phương pháp chữa trị nào giải quyết triệt để tình trạng dị ứng thực phẩm ở trẻ. Thế nhưng, tin mừng là trong nhiều trường hợp, vấn đề này có thể tự mất đi sau một thời gian mà không cần đến bất cứ can thiệp y tế nào.
Nếu xác định được tác nhân gây dị ứng thực phẩm nào ở trẻ, cha mẹ nên tránh không cho con tiếp xúc/ hấp thụ và nhớ mang con đến khám tại chuyên khoa Dị ứng để xác định nguyên nhân cụ thể. Phần còn lại là tuân thủ chỉ dẫn của bác sĩ cũng như loại bỏ hoàn toàn loại thức ăn nói trên khỏi khẩu phần ăn hàng ngày của bé.
Bí quyết ‘chung sống’ với tình trạng dị ứng thực phẩm ở trẻ
Để đảm bảo an toàn cũng như ‘cách ly’ con khỏi sự tấn công của những cơn dị ứng thực phẩm, cha mẹ cần tuân thủ một số bí quyết sau đây:
- Đọc kỹ bảng thành phần khi mua bất cứ sản phẩm nào
- Tham khảo trước thực đơn cũng như các nguyên liệu dùng để chế biến món ăn khi cho trẻ dùng bữa bên ngoài
- Luôn đề phòng và nêu cao cảnh giác khi cảm thấy nghi ngờ về một món ăn hay loại thực phẩm nào đó
- Chuẩn bị sẵn một chiếc thẻ ‘cảnh báo’ ghi đầy đủ những loại thực phẩm mà con dị ứng và cho trẻ mang theo bên mình
- Chỉ dẫn để con biết cách tự bảo vệ bản thân và tránh xa những tác nhân gây ra dị ứng
Cha mẹ phải duy trì sự đề phòng khi nhận thấy bất cứ mối nguy hiểm nào
Tưởng chừng đơn giản song dị ứng thực phẩm có thể để lại những hậu quả nghiêm trọng đối với sức khỏe và đời sống của cả gia đình. Do đó, các bậc phụ huynh cần trang bị đầy đủ những kiến thức cần thiết để bảo vệ cũng như xây dựng một môi trường lạnh mạnh để con yên tâm phát triển.
Huyền Long
