Các con của chúng ta đang sống trong thời đại mà con người đang dần bị đẩy vào thế bắt buộc phải đạt được những kết quả tốt nhất. Phải có những bằng cấp, chứng chỉ đạt loại ưu… Tất cả chỉ để hi vọng sau khi kết thúc những ngày tháng dùi mài kinh sử ở trường lớp, các con sẽ được đón nhận vào các công ty lớn với mức lương như mong đợi. Các bậc phụ huynh đã vô tình đẩy con cái của mình vào cái bẫy của thành tích, của những bằng khen, những lời tán dương của thầy cô, bạn bè mà quên mất các kỹ năng để trở thành một người có ích cho bản thân, gia đình và xã hội.
Đa số phụ huynh luôn luôn hối thúc con cái phải học tập thật chăm chỉ, phải đạt học sinh giỏi để có cơ hội tiến thân và thành đạt trong tương lai. Nhưng thực tế, điểm số ở trường lớp không phải yếu tố ảnh hưởng đến thành công sau này của các con. Rất nhiều bậc cha mẹ cố gắng thuyết phục con cái họ, rằng việc học tập nó thực sự rất quan trọng. Nó là tiền đề cho thành công của các con sau này. Chính vì vậy, khi những đứa trẻ không đạt được kết quả tốt thì họ sẽ lo sốt vó, tìm đủ mọi cách để các con đạt được kết quả tốt nhất. Nào là liên tục hối thúc con học, học ở trường chưa đủ, phải học thêm ở nhà hay ở các Trung tâm dạy kèm. Học suốt ngày, suốt tuần, thậm chí không có giờ ăn và giờ ngủ. Nhưng thực tế cuộc sống đã cho thấy, kết quả học tập không phải là tất cả để con bạn thành công. Bạn có biết bao nhiêu người đã từng không có thành tích tốt trong học tập ở trường, nhưng lại có sự nghiệp thành công, địa vị cao trong xã hội không?
Điều này đã được các nhà tâm lý học nghiên cứu, phân tích và lý giải rằng. Đối với nhiều học sinh, thứ hạng học tập là bằng chứng của thành công: Kết quả tốt đồng nghĩa với việc họ đạt được thành tựu. Tuy nhiên, kết quả học tập không hoàn toàn khách quan bởi nó phụ thuộc vào nhiều yếu tố khác như tâm trạng học sinh, giáo viên… Còn những học sinh kém thì không cần chứng minh bản thân thành công bằng điểm số. Khi theo đuổi mục tiêu, họ không để ý đến thái độ của người khác. Họ quan tâm nhiều hơn đến sự hài lòng của bản thân và kết quả họ làm được.
Đối với những học sinh giỏi, việc gây ấn tượng tốt với giáo viên rất quan trọng. Đó là lý do họ luôn cố gắng tỏ ra hăng hái ngay cả trong môn học mà các em không thích. Còn người học kém thì ngược lại, họ không cần cố gắng gây ấn tượng với ai cả. Thậm chí họ sẽ không làm những thứ bản thân không muốn, dù có bị giáo viên ép đến mấy, họ chỉ làm cho đúng yêu cầu của thầy cô là xong. Các học sinh giỏi thường gắn liền với suy nghĩ: Nếu bạn muốn đạt kết quả tốt, hãy làm bài một mình. Họ luôn tự học một mình và kiểm soát mọi thứ, không chia sẻ bài với ai vì muốn bản thân phải là học sinh đứng nhất lớp, được khen nhiều nhất, và được vỗ tay nhiều nhất. Cùng lúc đó, những học sinh kém hơn thường tìm cách né tránh, để người khác giúp đỡ học đạt được thứ mong muốn.
Như vậy, khi các con trưởng thành, thì cuộc sống của chúng cũng sẽ bị gắn với các khuôn mẫu này. Trong khi những người từng học giỏi cố gắng làm việc một mình tới kiệt sức, thì một số người từng học kém lại giao việc cho người khác để đạt được mục tiêu họ mong muốn. Họ chấp nhận bản thân không hoàn hảo. Bên cạnh đó thì lại có một số người sống với nguyên tắc: “Một khi đã làm gì thì tôi muốn nó phải thật hoàn hảo”. Cuộc sống như vậy thật sự có chút khó khăn, bởi thành công trong mọi việc là điều không thể . Chúng ta miệt mài cả năm với núi công việc bất tận và sẽ chẳng bao giờ có thời gian cho bản thân. Đây là một ví dụ: Một cậu học sinh rất yêu nghệ thuật điêu khắc nhưng kết quả học tập ở trường của cậu không hề tốt. Tuy nhiên, điểm số kém không thể ngăn cản cậu tiếp tục mơ ước nghệ thuật của mình. Sau này, cậu học sinh đó đã trở thành một nghệ sĩ điêu khắc tài năng, được nhiều người và báo đài chú ý. Nếu luôn để ý đến thứ hạng học tập ở trường thì người nghệ sĩ đó đã chẳng thể khai phá hết năng lực nghệ thuật của bản thân và thành công đến vậy.
Đó là tại sao? Vì họ không gò bó bản thân và không bị chi phối bởi người khác. Những người học kém không bao giờ ép bản thân làm những thứ họ không thích. Thay vào đó, họ tập trung vào những sở thích cá nhân, đem lại cảm hứng cho bản thân. Những học sinh kém thường dùng thời gian để làm những thứ họ muốn như : Đá banh, la cà với bạn bè ở các quán trà sữa, chơi game hoặc nghịch phá hàng xóm. Theo các nhà tâm lý học, những học sinh giỏi thường có rất ít thời gian thư giãn bởi họ phải vùi đầu vào các bài tập nhà, bài tập nâng cao… Điều đó không chỉ khiến họ căng thẳng mà còn có thể dẫn đến những vấn đề tâm lý trong cuộc sống trưởng thành sau này. Ví dụ như rất nhiều người luôn cảm thấy lo lắng khi không đáp ứng được kỳ vọng của người khác và gia đình. Hầu hết mọi người đều cảm thấy khó khăn khi đối mặt với thất bại. Nhiều người thậm chí coi một sai lầm nhỏ là một vấn đề lớn. Nhưng những người từng học kém thì đã quen với cả kết quả tốt và xấu. Đối với họ, kết quả tệ không phải là kết thúc. Trong thực tế, họ có thể xử lý sự căng thẳng tốt hơn, phục hồi nhanh hơn sau thất bại.
Những người từng không thành công trong học tập ở trường thường thích nghi tốt hơn với các tình huống. Họ cho phép bản thân mơ mộng và không tuân theo kế hoạch do phụ huynh định sẵn. Khi trưởng thành, họ giải quyết các vấn đề trong cuộc sống, trong công việc tốt hơn. Nếu muốn nghỉ học đại học, đổi việc hay chuyển chỗ ở tới thành phố khác, họ sẽ có những quyểt định quyết đoán hơn. Họ thực sự lắng nghe và biết được bản thân mình đang mong muốn điều gì và cần làm gì để cuộc sống của họ mỗi ngày thành công hơn.
Tôi cũng là một phụ huynh như mọi người, và dĩ nhiên tôi cũng muốn con cái của mình đạt được những kết quả tốt nhất trong cuộc sống. Tuy vậy, tôi luôn tôn trọng con cái và cho chúng quyền tự quyết định về tương lai của mình. Tôi chỉ là người cố vấn, là nhà tâm lý để cùng các con đồng hành qua những năm tháng thanh xuân của chúng. Ước mong, các bậc phu huynh hãy dành thời gian để lắng nghe và thấu hiểu tâm tư nguyện vọng của con, để chúng đủ tự tin bước vào cuộc sống và gặt hái được những thành tựu mà chúng mong muốn.
Nguyễn Sang.
.
