Tiểu đường thai kỳ là căn bệnh mà hầu như không mẹ bầu nào mong muốn xảy ra vì nó có thể gây ra nhiều biến chứng xấu. Vậy nên cần thực hiện xét nghiệm tiểu đường thai kỳ để phát hiện bệnh và điều trị sớm, giúp bảo vệ sức khỏe cho mẹ bầu và thai nhi an toàn.
- Tổng quan
Nghiệm pháp dung nạp glucose (OGTT) là xét nghiệm để đo khả năng cơ thể hấp thu đường, loại đường được dùng trong xét nghiệm này còn gọi là đường glucose, hay là nguồn năng lượng chính của cơ thể. OGTT có thể được sử dụng để chẩn đoán tiền tiểu đường và bệnh tiểu đường. OGTT thường được sử dụng nhiều nhất để kiểm tra bệnh tiểu đường xảy ra với thai kỳ (tiểu đường thai kỳ). Xét nghiệm này có thể được thực hiện riêng lẻ hoặc là xét nghiệm thứ hai trong quá trình sàng lọc hai phần cho phụ nữ mang thai.
- Tiểu đường thai kỳ là gì?
Bệnh tiểu đường thai kỳ bắt đầu khi cơ thể không thể tạo ra tất cả lượng insulin cần thiết cho cơ thể trong thời gian thai kỳ.
Mức insulin thấp, kết hợp với sự thay đổi nội tiết tố, có thể dẫn đến sự kháng insulin của cơ thể. Khi điều này xảy ra, lượng glucose cao sẽ tích tụ trong máu. Điều này có thể dẫn đến các biến chứng sau:
- Lượng đường trong máu cao ở thai nhi và mức thấp sau khi sinh
- Khó khăn trong quá trình chuyển dạ và nhu cầu sinh con
- Nguy cơ cao bị rách âm đạo trong khi sinh và xuất huyết sau khi sinh
- Nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường loại 2 trong tương lai.
Nguy cơ bị tiểu đường của phụ nữ trong thời gian mang thai.
- Khi nào thì thực hiện xét nghiệm kiểm tra đường miệng?
Bệnh tiểu đường thai kỳ thường được chẩn đoán từ tuần thứ 24 đến 28 của thai kỳ. Nếu bạn đã từng bị tiểu đường thai kỳ trong lần mang thai trước, hoặc nếu Bác sĩ sản khoa của bạn lo lắng về nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường thai kỳ của bạn, thì xét nghiệm có thể được thực hiện sớm hơn.
Các bác sĩ thường khuyên bạn nên làm xét nghiệm dung nạp glucose trong khoảng tuần thứ 24 – 28 của thai kỳ. Những người có nguy cơ cao hơn có thể cần xét nghiệm sớm hơn trong thai kỳ.
- Đối tượng có nguy cơ ?
Các yếu tố nguy cơ của bệnh tiểu đường thai kỳ bao gồm :
- Bị tiểu đường thai kỳ trong một lần mang thai trước đó
- Tiền sử gia đình mắc bệnh tiểu đường
- Bị béo phì hoặc các tình trạng liên quan đến bệnh tiểu đường khác
- Huyết áp cao
- Không hoạt động thể chất
- Tuổi tác cao
Nếu một người tăng cân nhiều hơn bình thường trong khi mang thai, đây có thể là dấu hiệu của bệnh tiểu đường thai kỳ – theo Viện quốc gia về bệnh tiểu đường, bệnh tiêu hóa và bệnh thận.
Một nghiên cứu được công bố vào năm 2015 lưu ý rằng bệnh tiểu đường thai kỳ ảnh hưởng đến 14 phần trăm số lần mang thai hàng năm.
Nghiệm pháp dung nạp đường sẽ được thực hiện với thai phụ có nguy cơ cao mắc bệnh tiểu đường.
- Bạn sẽ làm gì trong ngày làm xét nghiệm dung nạp đường này ?
Thử nghiệm với bước đầu tiên là phải nhanh chóng (trong vòng năm phút) uống hết một lượng nước có vị ngọt (gọi là Glucola), chứa 50 gam glucose. Sau đó, một mẫu máu được lấy từ tĩnh mạch trên cánh tay của bạn, khoảng 60 phút sau khi uống dung dịch. Xét nghiệm máu đo cách cơ thể xử lý dung dịch glucose.
Mức đường huyết bình thường đạt đỉnh trong vòng 30 đến 60 phút sau khi uống dung dịch glucose. Mức đường huyết cao hơn bình thường không phải lúc nào cũng có nghĩa là bạn bị tiểu đường thai kỳ.
Nguyên tắc chung: Bạn có thể ăn sáng nhẹ vào ngày kiểm tra, tránh các món có hàm lượng đường cao, chẳng hạn như nước cam, bánh kếp và bánh rán. Báo cáo vị trí đã chỉ định của bạn về thức uống Glucola. Sau khi uống nước đường, không được ăn uống và không được hút thuốc cho đến khi máu được lấy ra, một giờ sau đó. Điều này có thể được thực hiện tại một trong những lần khám trước khi sinh của bạn.
Kết quả cuối cùng sẽ cho biết một người có hoặc có nguy cơ phát triển bệnh tiểu đường hay không:
- Bình thường: Dưới 140 miligam mỗi decilit (mg / dL)
- Tiền tiểu đường: 140–199 mg / dL
- Bệnh tiểu đường: 200 mg / dL trở lên
- Các xét nghiệm bệnh tiểu đường khác
Xét nghiệm dung nạp glucose không phải là cách duy nhất để chẩn đoán bệnh tiểu đường. Các bác sĩ sử dụng các xét nghiệm khác để chẩn đoán và theo dõi tình trạng bệnh.
- Chi số HbA1c
Xét nghiệm này đo đường huyết trung bình trong vòng 2-3 tháng. Nó cho thấy phần trăm lượng đường trong máu gắn với hemoglobin, một loại protein vận chuyển oxy trong các tế bào hồng cầu. Mức bình thường là 5,6 phần trăm hoặc thấp hơn, 5,7 – 6,4 phần trăm cho thấy tiền tiểu đường và 6,5 phần trăm trở lên cho thấy bệnh tiểu đường.
- Glucose huyết tương lúc đói
Thử nghiệm này đo mức đường huyết trong khi một người đang nhịn ăn. Người đó sẽ không thể ăn hoặc uống bất cứ thứ gì, ngoại trừ từng ngụm nước, ít nhất 8 giờ trước đó.
Mức đường huyết từ 126 mg / dL trở lên là dấu hiệu của bệnh tiểu đường. Mức tiền tiểu đường là 100–125 mg / dL, và mức bình thường là dưới 100 mg / dL.
- Kiểm tra lượng đường trong máu ngẫu nhiên
Bác sĩ lấy mẫu máu bất cứ lúc nào và không nhất thiết khi nhịn ăn. Những người có các triệu chứng tiểu đường nghiêm trọng có thể làm xét nghiệm này. Nếu mức đường huyết là 200 mg / dL bất kỳ lúc nào, điều này cho thấy bệnh tiểu đường đang có.
Những người mắc bệnh tiểu đường nên theo dõi mức đường huyết thường xuyên, sử dụng bộ xét nghiệm tại nhà hoặc máy theo dõi đường huyết liên tục.
Nghiệm pháp dung nạp đường trong thai kỳ là một xét nghiệm hữu ích và quan trọng trong việc chẩn đoán bệnh đái tháo đường. Đặc biệt đối với phụ nữ mang thai, phát hiện sớm tình trạng tiểu đường thai kỳ, sẽ hạn chế tối đa những nguy hiểm ảnh hưởng đến mẹ và bé. Trong quá trình mang thai, các mẹ bầu cần thăm khám và theo dõi cơ thể thường xuyên. Giữ đường huyết trong giới hạn bình thường bằng cách dung nạp chế độ ăn uống khoa học và hợp lý trong thai kỳ. Cần khám sàng lọc tiểu đường vào những thời điểm thích hợp, thực hiện theo đúng lời khuyên của bác sĩ để tránh những biến chứng nguy hiểm cho mẹ và bé, đảm bảo cho một thai kỳ an toàn và khỏe mạnh.
Dược sĩ Tùng Lê.
