1. Tổng quan
Sốt xuất huyết (DENG-gey) là một bệnh do muỗi truyền, xảy ra ở các khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới trên thế giới. Sốt xuất huyết nhẹ gây sốt cao và các triệu chứng giống như cúm. Thể nặng của bệnh sốt xuất huyết, còn được gọi là sốt xuất huyết Dengue, có thể gây chảy máu nghiêm trọng, giảm huyết áp đột ngột (sốc) và tử vong.
Hàng triệu trường hợp nhiễm sốt xuất huyết xảy ra trên toàn thế giới mỗi năm. Sốt xuất huyết phổ biến nhất ở Đông Nam Á, các đảo phía Tây Thái Bình Dương, Châu Mỹ Latinh và Châu Phi. Nhưng căn bệnh này đã và đang lây lan sang các khu vực mới, bao gồm cả các đợt bùng phát cục bộ ở châu Âu và các vùng phía nam của Hoa Kỳ.
Nguy cơ bị sốt xuất huyết khi bị muỗi đốt.
2. Nguyên nhân
Sốt xuất huyết do bất kỳ một trong bốn loại vi rút sốt xuất huyết gây ra. Bạn không thể bị sốt xuất huyết khi ở gần người bị bệnh. Thay vào đó, bệnh sốt xuất huyết lây lan qua vết muỗi đốt.
Hai loại muỗi thường truyền vi rút sốt xuất huyết phổ biến nhất ở cả trong và xung quanh chỗ ở của con người. Khi muỗi đốt người bị nhiễm vi rút sốt xuất huyết, vi rút này sẽ xâm nhập vào muỗi. Sau đó, khi muỗi bị nhiễm bệnh đốt người khác, vi rút sẽ xâm nhập vào máu của người đó và gây nhiễm trùng.
Sau khi khỏi bệnh sốt xuất huyết, bạn có khả năng miễn dịch lâu dài với loại vi rút đã nhiễm bệnh – nhưng không phải với ba loại vi rút gây sốt xuất huyết khác. Điều này có nghĩa là bạn có thể bị nhiễm lại một trong ba loại vi rút khác trong tương lai. Nguy cơ phát triển bệnh sốt xuất huyết nặng của bạn sẽ tăng lên nếu bạn bị sốt xuất huyết lần thứ hai, thứ ba hoặc thứ tư.
3. Triệu chứng của sốt xuất huyết
- Bệnh sốt xuất huyết thể nhẹ
Cần nghi ngờ sốt xuất huyết khi sốt cao 40 ° C / 104 ° F, kèm theo 2 trong số các triệu chứng sau trong giai đoạn sốt (2-7 ngày):
- nhức đầu dữ dội
- đau sau mắt
- đau cơ và khớp
- buồn nôn
- nôn mửa
- Viêm tuyến
- phát ban.
- Sốt xuất huyết nặng
Một bệnh nhân bước vào giai đoạn được gọi là giai đoạn nguy kịch thường khoảng 3-7 ngày sau khi phát bệnh. Trong 24 – 48 giờ của giai đoạn quan trọng, một phần nhỏ bệnh nhân có thể biểu hiện các triệu chứng xấu đi đột ngột. Tại thời điểm này, khi bệnh nhân đang hạ sốt (dưới 38 ° C / 100 ° F), các dấu hiệu cảnh báo liên quan đến sốt xuất huyết nặng có thể biểu hiện. Sốt xuất huyết nặng là một biến chứng có thể gây tử vong, do huyết tương bị rò rỉ, tích tụ chất lỏng, suy hô hấp, chảy máu nghiêm trọng hoặc suy cơ quan.
Các dấu hiệu cảnh báo mà bác sĩ nên tìm bao gồm:
- Đau bụng nặng
- nôn mửa liên tục
- thở nhanh
- chảy máu nướu răng hoặc mũi
- sự mệt mỏi
- bồn chồn
- gan to
- máu trong chất nôn hoặc phân.
Nếu bệnh nhân biểu hiện các triệu chứng này trong giai đoạn nguy kịch, cần theo dõi sát sao trong vòng 24-48 giờ tiếp theo để được chăm sóc y tế đúng cách, tránh biến chứng và nguy cơ tử vong. Việc giám sát chặt chẽ cũng nên được tiếp tục trong suốt giai đoạn dưỡng bệnh.
Sốt cao nhiều ngày có thể là triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết.
4. Phòng ngừa sốt xuất huyết
Tổ chức Y tế Thế giới nhấn mạnh rằng vắc xin tự nó không phải là một công cụ hữu hiệu để giảm sốt xuất huyết ở những khu vực có dịch bệnh phổ biến. Phòng chống muỗi đốt và kiểm soát quần thể muỗi vẫn là phương pháp chính để ngăn ngừa sự lây lan của bệnh sốt xuất huyết.
Nếu bạn sống hoặc đi du lịch đến một khu vực thường xảy ra bệnh sốt xuất huyết, những lời khuyên sau có thể giúp giảm nguy cơ bị muỗi đốt:
- Ở trong phòng có điều hòa hoặc phòng được theo dõi tốt. Muỗi mang vi rút sốt xuất huyết hoạt động mạnh nhất từ lúc bình minh đến chiều tối, nhưng chúng cũng có thể đốt vào ban đêm.
- Mặc quần áo bảo hộ. Khi bạn đi vào những khu vực có muỗi, hãy mặc áo sơ mi dài tay, quần dài, đi tất và đi giày.
- Sử dụng kem chống muỗi. Permethrin có thể được áp dụng cho quần áo, giày dép, dụng cụ cắm trại và lưới trải giường của bạn. Bạn cũng có thể mua quần áo được làm bằng permethrin đã có sẵn trong đó. Đối với da của bạn, hãy sử dụng chất chống thấm có chứa ít nhất 10% nồng độ DEET.
- Giảm môi trường sống của muỗi. Muỗi mang vi rút sốt xuất huyết thường sống trong và xung quanh các ngôi nhà, sinh sản ở vùng nước đọng có thể tích tụ trong những thứ như lốp ô tô đã qua sử dụng. Bạn có thể giúp giảm số lượng muỗi bằng cách loại bỏ môi trường sống nơi chúng đẻ trứng. Ít nhất một lần một tuần, đổ sạch và làm sạch các thùng chứa nước đọng, chẳng hạn như thùng trồng cây, đĩa động vật và lọ hoa. Giữ các vật chứa nước đọng được đậy kín giữa các lần vệ sinh.
Dược Sỹ Tùng Lê
